با گسترش فن آوری های ارتباطی و توسعه امکانات تکنولوژی درعرصه ارتباط تمام سازمان ها و نهادها متاثرازآن سعی نمودند به گونه ای کارکردهای سازمان خود را به سمت مکانیزه نمودن سوق دهند تا ازاین طریق برسرعت و دقت انجام کارها افزوده و احتمال خطا توسط نیروی انسانی را کاهش دهند.
نظام های آموزشی و پرورشی نیز به نوبه خود با وارد نمودن فن آوری های ارتباطی در این عرصه تلاش نموده اند تا حداکثر بهره برداری را از این دستاورد بشری داشته باشند . مدارس هوشمند در دنیا حاصل به کارگیری از این امکانات است. کشور مالزی در سال 1998 برای اولین بار به عنوان نخستین کشوری بود که مدارس هوشمند را در نظام آموزشی و پرورشی راه اندازی نمود و با ارائه الگوی موفق توانست تجربه خود را به سایر کشورها نیز منتقل نماید و امروزه علاوه بر مالزی دیگر کشورها نیز برای هوشمند نمودن مدارس خود اقدام کرده که به طور مثال می توان از فرانسه به عنوان کشورهای موفق در این عرصه نام برد.
شورای عالی آموزش و پرورش کشورمان نیز در سال 1380 موضوع مدارس هوشمند را برای نخستین بار مطرح نمود که با تایید و تصویب این شورا مقرر گردید از سال 81 این مدارس راه اندازی شوند اما به دلایلی کار متوقف گردید تا اینکه با تامین اعتبار و تصویب مجدد مقرر شده است که در سال تحصیلی جدید طرح مدارس هوشمند در 4 دبیرستان شهر تهران به اجرا گذاشته شود. لذا به همین دلیل ضمن تبیین این موضوع به اهداف و موانع آن اشاره خواهیم داشت.
تعریف مدرسه هوشمند:
مدرسه هوشمند مدرسه ای است که علاوه بر استفاده از امکانات فیزیکی مدرسه و برنامه هایی مانند سایر مدارس تلاش دارد تا با تجهیز به امکانات رایانه ای و فن آوری های مربوطه کنترل و مدیریت خود را بر این اساس مبتنی گرداند.
در این گونه مدارس سیستم بر روی کامپیوتر مرکزی مدرسه نصب می گردد و با اتصال به تعداد زیادی از خطوط تلفن در طول شبانه روز آماده ارائه خدمات می باشد. این سیستم امکانی را فراهم می آورد تا دانش آموزان، اولیاء و معلمین و کادر مدرسه در تعامل همیشگی و پویا برنامه خود را به پیش ببرند، امکان اطلاع رسانی صوتی و تصویری، ارتباط با مربیان، ارائه انتقادات و پیشنهادات، پرسش و پاسخ و سایر موارد ضروری از جمله کارکردهای مدارس هوشمند می باشد.
در این مدارس دانش آموزان با داشتن یک کامپیوتر در منزل همیشه با سیستم مدرسه خود در ارتباط خواهند بود لذا می توان گفت مدارس هوشمند هیچ وقت تعطیل نخواهند بود. البته لازم است این نکته یادآوری شود که مدارس هوشمند آموزشی از راه دور ندارند چرا که تدریس غیر حضوری و آموزشی از طریق شبکه ارتباطی مربوط به مدارس مجازی می باشد که امید است با توسعه مدارس هوشمند بستر لازم برای مدارس مجازی نیز فراهم گردد.
از جمله مهمترین ویژگی های مدارس هوشمند این است که دانش آموزان با تفکر مستقل و ابراز خلاقیت توانمندی خود را به کار می گیرند و فضای حاکم موجب به کارگیری توان مندی های مربیان، معلمان و اولیاء برای تقویت آموزش و پرورش می گردد و به طور کلی محیط مدرسه مشوق یادگیری و باعث ایجاد انگیزه و رغبت در مجموعه می شود.
مهمترین اهداف مدارس هوشمند
افزایش مشارکت عناصر مرتبط با سیستم مدرسه به ویژه اولیاء، مربیان و دانش آموزان و فراهم نمودن امکان تعامل بیشتر آنان با یکدیگر مهمترین هدف یک مدرسه هوشمند می باشد از طرفی دانش آموزان در چنین مدرسه ای با فن آوری الکترونیکی آشنا می شوند و توانمندی فردی خود را از این طریق افزایش می دهند، رشد همه جانبه در این سیستم یکی دیگر از اهداف مورد نظر است چرا که با تسلط به تمامی مجموعه و بازخودگیری از روند پیشرفت توسط دانش آموزان آنان به خوبی نقاط قوت و ضعف خود را تشخیص می دهند و به یاری سیستم برای رفع آن تلاش می نمایند.
ایجاد تنوع و خارج شدن از شیوه یکنواخت و سنتی آموزشی از جمله اهدافی است که در صورت اجرای دقیق طرح می تواند بازده کاری را در مدرسه افزایش دهد. دانش آموزان در این سیستم با اهمیت زمان آشنا شده و به خوبی می آموزند که چگونه می توان در کمترین زمان به خواسته ها و نیازهای خود از طریق استفاده از فن آوری ارتباطی نایل آمد.
موانع موجود برسر راه مدارس هوشمند
موانع فرهنگی: اولین و شاید بزرگترین مانع در مسیر طرح مدارس هوشمند باورهای فرهنگی جامعه ما به ویژه اولیاء دانش آموزان می باشد. هنوز با توجه به گذشت چندین دهه از تولید این گونه فن آوری ها متاسفانه فرهنگ استفاده از آن چندان رونق نیافته و مقاومت های زیادی در این مسیر وجود دارد و در بسیاری از خانواده ها تلقی نادرست از این مقوله موجب گردیده تا این تکنولوژی به عنوان یک نامحرم فرض شود و از ورود تجهیزات الکترونیکی به منزل خودداری شود لذا فرزندان چنین خانواده ای سخت با مشکل مواجه خواهند شد.
زیرساخت های تکنولوژی کشور:
متاسفانه علی رغم پیشرفت قابل توجه این علم در دنیا به دلایل معدودی هنوز شبکه های ارتباطی کشور بسیار نامناسب می باشد و برقراری تعاملات اینترنتی و مخابراتی چندان آسان و مقدور نمی باشد، خطوط عادی تلفن جوابگوی نیازمندان نبوده و اخللا در این سیستم انگیزه کاری را از افراد سلب می کند، بنابراین مسئولین مربوطه می بایست چاره ای اساسی برای رفع این معضل بیندیشند.
موانع اقتصادی:
مشکل اقتصادی بسیاری از خانواده برای تامین حداقل یک دستگاه کامپیوتر یکی از مهمترین موانع موجود در مسیر موفقیت مدارس هوشمند می باشد و این مسئله زمانی بیشتر محسوس خواهد بود که مدارس هوشمند در مناطق مختلف تعمیم داده شود حتی در حال حاضر درصد قابل توجهی از دانش آموزان مناطق برخوردار نیز امکان تهیه کامپیوتر در منزل را ندارند.
محدودیت های مالی و فیزیکی مدارس:
بودجه های ناچیز مدارس پاسخگو نخواهد بود و از طرفی سیستم فیزیکی مدارس به گونه ای است که مجهز نمودن آنها به شبکه رایانه ای بسیار مشکل می باشد. فضاهای نامناسب و غیراستاندارد امکان طراحی یک شبکه مطلوب را از مجریان و مسئولین مدارس سلب می کند لذا هزینه های مضاعفی را می طلبد تا بتوان شرایط مطلوبی را مهیا کرد.
کمبود نیروهای انسانی متخصص در مدارس:
یکی دیگر از موانع عدم آشنایی اکثر معلمان و مربیان با این گونه تجهیزات است و متاسفانه در کوتاه مدت نیز نمی توان مشکل را چندان مرتفع ساخت چرا که معلمان دارای سابقه زیاد چندان رغبت و انگیزه را یادگیری ندارند تا از طریق آموزش های ضمن خدمت این امکان فراهم گردد.
به طور کلی تجربه مدارس هوشمند برای کشورمان تجربه خوبی خواهد بود اما ضرورت دارد که قبل از اجرای آن در هر منطقه ای بستر لازم فراهم گردد تا پیامدهای مثبت آن، شرایط را جهت توسعه و تعمیق این گونه مدارس در سایر مناطق نیز فراهم گرداند. آموزش معلمان و مربیان مدارس مجری، توجیه و آموزش والدین و دانش آموزان از جمله اقدامات ضروری جهت آماده نمودن بستر اجرای طرح می باشد که تامین بودجه لازم و تجهیز کامل مدارس می تواند این نگرانی را برطرف سازد چرا که در صورت عدم موفقیت طرح در مدارس برگزیده ممکن است مسئولین از توسعه آن منصرف نماید.
محمد داوری
کارشناس ارشد مدیریت آموزشی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر