دفترداران؛ فرهنگيان فراموش شده
زونكن، نامه، كاغذ، كوه پرونده‌ها... چند سالي است كه كامپيوتر هم به وسايل و امكانات موجود در اتاقش افزوده شده است. رفت و آمدهاي روزانه در اين همه سال به اين اتاق در كنج مدرسه، پيرش كرده است.
امروز كه فكر مي‌كند، مي‌بيند سال‌ها كار كرده، عرق ريخته و در پس انبوهي از غبار، گم شده است. حالا مي‌خواهد ديده شود. خاموش است، اما نگاهش فرياد مي‌كشد كه خسته است. اضطراب‌هاي ناشي از كار در اين سال‌ها تن او را فرسوده و روحش را خسته كرده است. دوست دارد ديده شود.
ما از كسي كمتر نيستيم
در ميان فرهنگيان؛ يعني كساني كه به نوعي كارمند آموزش و پرورش به شمار مي‌روند، گروهي هستند كه از صبح تا ظهر و گاه حتي دو نوبت، در دفتر كار خود، سرگرم راه انداختن كارهاي دانش‌آموزان و پاسخگويي به مدير و معاون هستند، اما اين‌طور حس مي‌كنند كه خود، پاسخگويي ندارند و كاملا فراموش شده‌اند؛ دفترداران مدرسه، كارمنداني كه نه از برخوردهاي بعضي از همكاران، دل خوشي دارند و نه ميزان حقوق دريافتي ماهانه خود را درخور شان و مقام يك انسان زحمت‌كش مي‌دانند.
مهري شهيدي، 15 سال است كه دفتردار دبيرستان دخترانه است. مي‌گويد:
- پيش از هر چيز، حتي قبل از ناچيز بودن ميزان حقوق دفترداران، از برخوردهاي نامحترمانه بعضي از همكاران حتي همكاران آموزشي دلگيرم. متاسفانه نگاه‌ها به دفتردار اغلب از بالا است. خيلي‌ها فكر مي‌كنند دفتردار به اين دليل كه در اين سمت است، بي‌سواد و بي‌استعداد است. درحالي كه عده زيادي از همكاران دفتردار، مدرك ليسانس دارند و مثل بقيه زحمت مي‌كشند. او با دلتنگي ادامه مي‌دهد:
- اصلا بدون دفتردار، كار مدرسه لنگ مي‌ماند، چون اين دفترداران هستند كه موجب بهبود عملكرد كيفي مديران و مدارس مي‌شوند، اما انگار ما اصلا وجود نداريم! ما محكوميم به همين حد و اندازه‌اي كه در آنيم. چون در صورت ادامه تحصيل، نه نگاه‌ها و برخوردها نسبت به دفترداران دگرگون مي‌شود و نه در افزايش حقوق آنها تاثير چشمگيري دارد، شايد حداكثر 10 هزار تومان!
سعيد سالاري، يكي ديگر از دفترداران مي‌گويد:
- بسياري از دفترداران دوست دارند كه ادامه تحصيل بدهند اما محدوديت‌هايي كه وجود دارد، اين اجازه را به آنها نمي‌دهد. چند سالي است كه چند رشته تحصيلي براي دفترداران در نظر گرفته شده است كه همگي در ارتباط با كار دفتري است. خود من عاشق روانشناسي‌ام، اما مجبورم مي‌كنند در رشته‌هايي درس بخوانم كه به رفع نيازهاي خودشان كمك كند. اين بي‌انصافي است!
او ادامه مي‌دهد:
- از طرف ديگر، اگر دفترداري ادامه تحصيل بدهد و مدرك فوق‌ليسانس هم بگيرد، باز دفتردار است و نمي‌تواند موقعيت شغلي خود را تغيير دهد و بالاتر ببرد.
سالاري مثالي مي‌زند:
- يكي از دوستانم كه حالا مدرك فوق‌ليسانس در رشته دارد، چندي پيش مي‌خواست وارد قسمت آموزشي بشود تا بتواند تدريس كند اما مسئول كارگزيني يكي از مناطق آموزش و پرورش تهران به او گفته بود: حتي اگر مدرك دكترايت را هم بگيري، باز بايد به عنوان دفتردار كار كني!
سالاري در ادامه مي‌گويد:
- سال گذشته، مدير يكي از مدارس مرا براي معاونت خواست، اما اجازه ندادند. در سمت دفترداري هم كه از احترام و تكريم لازم برخوردار نيستيم. حكم رسمي من بعد از 16 سال خدمت، تازه مهرماه سال گذشته آمده كه آن هم رسمي آزمايشي است، نه رسمي قطعي!
طاهره صدر، دفتردار يكي از مدرسه‌ها در حومه شهر تهران است. او هم مي‌گويد:
- درست است كه بيشتر دفترداران مدرك ديپلم دارند، اما داراي سابقه كار هم هستند. بعضي از آنها جواني‌شان را در اين شغل گذاشته‌اند و حالا كه به سن پيري رسيده‌اند، از كمترين احترام هم برخوردار نيستند.
سختي كار را آسان مي‌گيرند
ثبت مشخصات، تشكيل پرونده، بررسي اصل بودن مدارك ارائه شده و تطبيق تصاوير مدارك با مدارك اصلي، تهيه آمار و اطلاعات مربوط به دانش‌آموزان و فرستادن آن به منطقه آموزش و پرورش مربوطه، تحويل برگه‌هاي امتحاني دانش‌آموزان به معلمان و وارد كردن نمره‌ها در فهرست‌هاي مادر، كارنامه، امور مربوط به ترك تحصيل و فارغ‌التحصيلي دانش‌آموزان و هزار كار ديگر كه همگي به چشم كوچك مي‌آيند، روي دوش دفتردار است.
رضا اكبري، دفتردار كه كمتر از 2 سال به بازنشستگي‌اش مانده، مي‌گويد:
- در تمام اين سال‌ها دل‌خوشي از اوضاع كاريم نداشتم. ما دفترداران، تابستان‌ها هم موظفيم كه 2 روز در هفته در اوج گرما به مدرسه بياييم و كارهاي دفتري را انجام بدهيم.
خانه بسياري از همكارانم دور از محل كارشان است، اما ناچارند وقت و هزينه زيادي صرف كنند و بدون سرويس، خود را به مدرسه برسانند.
اين دفتردار باسابقه ادامه مي‌دهد:
- دفتردار هم زحمت مي‌كشد. حتي بيش از آن چه مسئوليت اوست. با اين حال، مبلغ سختي كارش پايين و ناچيز است.
من زحمات معلمان عزيز را به هيچ‌وجه ناديده نمي‌گيرم، اما تبعيض ميان ما بسيار رنج‌آور است. معلمي كه 20 سال سابقه دارد، مي‌تواند سه روز در هفته به صورت موظف كار كند، اما من كه دفتردارم، حتي اگر 25 سال هم سابقه كار داشته باشم، يك دقيقه هم از 36 ساعت موظف من در هفته كم نمي‌شود.
ارتقاي شغلي
دفترداران فقط در حرف، جزو فرهنگيان به حساب مي‌آيند، اما وقتي بحث به سختي كار، نظام هماهنگ پرداخت حقوق، تشويقي، ارتقاي شغلي، ضرورت پرداخت هرچه زودتر معوقه‌ها و ديگر امتيازها مي‌رسد، اين گروه، روي پايين‌ترين پله ايستاده‌اند. آنها به معروفند. طي سال‌هاي اخير كه بحث ارتقاي شغلي معلمان رواج يافت، باز هم سر دفترداران بي‌كلاه ماند. آن روزها، تنها كساني كه در رديف فرهنگيان شمرده نشدند، دفترداران مدرسه‌ها بودند.
اگرچه اين گروه كاملا خاموش نماندند و با نوشتن نامه‌هاي اعتراض‌آميز براي برخوردار شدن از ارتقاي شغلي، تلاش‌هاي مقطعي انجام دادند، اما انگار وصله‌اي نبود كه با اين گروه، جور دربيايد!
محمد رسولي، دفتردار يكي از مدارس شهر تهران است.
با وجود 28 سال سابقه كار، ميزان حقوقش بسيار كمتر از حقوق همكاران معلمش و 288 هزار تومان است! او مي‌گويد:
- حقوق دفتر داراني هم كه مدرك فوق‌ديپلم و كارشناسي دارند، ناچيز است و وضعيت‌شان تفاوت زيادي با ما كه از ديپلمه‌هاي قديم هستيم، ندارد.
رسولي ادامه مي‌دهد:
- در طرح ارتقاي شغلي فرهنگيان كه چند سالي است در حال اجرا است، دفترداران اصلا در نظر گرفته نشده‌اند.
او ادامه مي‌دهد:
- اگرچه سختي شغل معلمان، غير قابل انكار است، اما دفترداران هم اين حق را دارند كه از شرايط بهتر و منصفانه‌تري برخوردار شوند، چون واقعا زحمت مي‌كشند، اما متاسفانه ديده نمي‌شوند. دفترداران حق دارند كه ارتقاي شغلي شامل حال آنها هم بشود، در صورتي كه ما نه تنها از چنين حقوقي برخوردار نيستيم، بلكه گاهي حقوق‌مان را آن قدر دير مي‌پردازند كه گذراندن زندگي واقعا سخت مي‌شود.
رسولي دو دختر دانشجو دارد كه گاهي از عهده پرداخت هزينه‌هاي رفت و آمد آنها هم بر نمي‌آيد، چه برسد به برآورده كردن خواسته‌هاي ديگرشان:
- فرزندان ديگرم، همه ازدواج كرده‌اند، اما نمي‌شود كه رفت و آمدشان را به خانه پدرشان قطع كنند. من هم نمي‌توانم ميزبان خوبي نباشم. پس هر جور شده، با سيلي صورت خودم را سرخ مي‌كنم تا هيچ كس متوجه دغدغه‌هايم نشود.
از مهر سال گذشته تا فروردين امسال، حقوق دفترداران پرداخت نشده بود. رسولي مي‌گويد: اين اوضاع، ما را خيلي نگران كرده بود. حالا مدام هراس داريم كه مبادا اين مساله تكرار بشود. نمي‌دانيد آن چند ماه را به چه دشواري گذرانديم!
محمد سعادتي، كارشناس آموزش و پرورش در اين باره مي‌گويد:
- متاسفانه اين، حقيقت است كه دفتردار در اسم، فرهنگي به شمار مي‌رود، اما حقوق مادي و معنوي كه از آن برخوردار است، در خور زحمت‌ها و تلاش‌هاي او نيست. هر جا مدير موفقي در مدرسه‌اي فعاليت دارد، بدون شك، دفترداري خوب و لايق در آن مدرسه مشغول كار است. موفقيت مدرسه‌ها بدون ترديد، مرهون همكاري كادر اداري مدرسه است كه دفتردار، يكي از اجزاي اصلي آن به شمار مي‌رود. چون بازوي توانمند و فني مديريت است، اما متاسفانه مشكلات اين قشر آن قدر ناديده گرفته شده كه وضع معيشتي و حتي سلامت رواني اين افراد را تحت تاثير خود قرار داده است.
اين كارشناس مي‌گويد:
- زماني كه ارتقاي شغلي معلمان تصويب و اجرا شد، دفترداران هم تلاش‌هايي را براي برخوردار شدن از اين امتياز كه حق خود مي‌دانستند، انجام دادند، اما بزرگ‌ترين كاري كه براي بهبود حال اين گروه در اين زمينه صورت گرفت، تغيير عنوان به و در نظر گرفتن اضافه كاري بود.
به گفته سعادتي، از سال گذشته، دفترداري كه نيروي موظف است، علاوه بر حقوق، 25 ساعت اضافه‌كار ثابت نيز دريافت مي‌كند كه مبلغ آن خيلي چشمگير نيست و 15 درصد هم، ماليات از آن كم مي‌شود. مثلا يك دفتردار موظف با 28 سال سابقه، تقريبا 30 هزار تومان دريافت مي‌كند. اين مبلغ بسته به سابقه و ميزان حقوق دفتردار نوسان دارد. هرچه حقوق بيشتر باشد، ميزان اضافه كار هم بيشتر است. اين كارشناس ادامه مي‌دهد:
- در ضمن، اين اضافه كار، 3 ماه تابستان به دفترداران تعلق نمي‌گيرد. آنهايي هم كه غيرموظفند و يك نوبت كار مي‌كنند، هيچ نوع اضافه كاري نمي‌گيرند. از اين گذشته، به تمام كساني كه مشمول طرح طبقه‌بندي مشاغل مي‌شوند، فوق‌العاده محروميت روستا پرداخت مي‌شود، اما دفترداران همان مدرسه از اين حق محرومند. متاسفانه دفتردار اگر مدرك بالايي هم داشته باشد، از طرح ارتقاي شغلي بهره‌مند نمي‌شود.
دفترداران شركتي
به جز دفترداران موظف، معمولا دفترداراني نيز در مدارس مشغول كارند كه يا نام دارند.
دعوت به كار و پرداخت حقوق اين گروه، توسط مدير مدرسه انجام مي‌گيرد و آموزش و پرورش هيچ دخالتي در آن ندارد. بحث دفترداران شركتي، هم مايه گله‌مندي دفترداران رسمي شده و هم براي خود اين دفترداران مشكل ساز شده است.
ع.م، دفتردار موظف يكي از مدرسه‌هاي جنوب شهر تهران مي‌گويد:
- هر مدرسه، بسته به تعداد دانش‌آموزاني كه در آن تحصيل مي‌كنند، چند دفتردار دارد. معمولا فقط يك يا 2 نفر از اين دفترداران از نيروهاي رسمي و موظف‌اند كه حقوق‌شان از سوي آموزش و پرورش به حساب‌شان ريخته مي‌شود. مثلا اگر به يك مدرسه پر جمعيت، 3 دفتردار تعلق بگيرد، آموزش و پرورش، حقوق نيروي موظف خود را مي‌پردازد و مبلغي هم (65 هزار تومان براي هر دفتردار) بابت به كار گرفتن 2 دفتردار ديگر به حساب مدير مدرسه مي‌ريزد؛ يعني اختيار دعوت به كار از 2 دفتردار ديگر را به عهده خود مدير مي‌گذارد.
ع.م در ادامه مي‌گويد:
- بعضي از مديران، 2 سرانه بگير به صورت شركتي استخدام مي‌كنند و 65 هزار تومان را ماهانه به آنها مي‌پردازند. البته اين نيروها نه موظف‌اند و نه معلوم است كه در آينده استخدام بشوند، اما گاهي مدير براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها به كار همان دفترداران موظف بسنده مي‌كند. اين كار، زحمت‌هاي دفتردار موظف را چند برابر مي‌سازد، چون تمام بار مدرسه روي دوش او مي‌افتد، بدون آن كه افزايش حقوق يا پاداشي در كار باشد. اين مساله از سويي سلامت رواني دفتردار را به خطر مي‌اندازد و از سوي ديگر، مانع اشتغال نيروهاي تحصيل كرده بيكار مي‌شود. در حالي كه همين منبع ناچيز درآمد، مي‌تواند‌‌‌شروع خوبي براي افراد جوياي كار باشد.
بوي بهبود...
گرچه دفتردار به دليل عزت‌نفسي كه از آن برخوردار است، تا امروز فقط به فكر انجام وظيفه به بهترين نحو بوده است و مسئولان هم در اين سال‌ها كمتر به فكر او بوده‌اند، گرچه كمتر روزنامه‌اي تا به امروز مشكلات دفترداران را كه فراموش شده‌اند، به قلم كشيده است، اما بايد باور كرد كه آنها با مشكلات طاقت‌فرسايي دست و پنجه نرم مي‌كنند و انتظار دارند مسائل‌شان برطرف شود تا بتوانند بي‌هراس از آن كه كجاي خط فقر ايستاده‌اند، غم امروز و فرداي خانواده خود را نداشته باشند و شب، آرام و مطمئن سر بر بالين بگذارند. ( 1 )
آری !
همان گونه که در بالا اشاره شد دفترداران در مدرسه همواره جزء ضعیف ترین و مظلوم ترین ارکان مدرسه بوده اند .
آن ها همانند سایر نیروهای اجرایی مدرسه باید تمام وقت در مدرسه بوده و در ایام تابستان نیز باید در مدرسه حضور داشته باشند .
جالب این است که علی رغم یکسان بودن میزان و نوع کار و فعالیت ، مزایایی همچون سایر نیروها به آن تعلق نمی گرفته است !
و از همه غیر قابل تحمل تر ، جایگاه این نیروهای زحمت کش و دلسوز در فرآیند امور مدرسه است .
اخیرا وزارت آموزش و پرورش در یک اقدام مثبت و قابل تحسین جایگاه این همکاران را ارتقا داده است :
" وزير آموزش و پرورش در گفت‌وگو با فارس:
دفتردارهاي مدارس معاون اجرايي مدرسه مي‌شوند
خبرگزاري فارس: وزير آموزش و پرورش از ابلاغ حكم دفتردارهاي مدارس به معاونت اجرايي مدرسه در سال تحصيلي جاري خبر داد.
حميد‌رضا حاجي‌بابايي در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعي باشگاه خبري فارس «توانا» اظهار داشت: سمت تمام دفتردارهاي مستقر در مدارس به معاون اجرايي تغيير مي‌كند و طبق مقررات مانند معاون مدرسه، حق معاونت و امتيازات مربوطه به آنها تعلق مي‌گيرد.
وي در خصوص طرح ساماندهي نيروهاي اداري مدارس اظهار داشت: با توجه به اينكه برخي از رشته‌ها را تحت عنوان پست‌هاي قبلي نمي‌توانيم استخدام كنيم بنابراين بايد تعريف جديدي از ساختار مدرسه ارائه دهيم كه بر اساس آن، مديريت و كارهاي مدرسه تعريف شده و دانش‌آموزان نيز در فعاليت‌هايي از قبيل كتابداري، اداره كلاس و امور مرتبط با پژوهش‌سراها مشاركت داشته باشند؛ به‌گونه‌اي كه اين امور با مديريت مدرسه و همكاري دانش‌آموزان انجام شود.
انتهاي پيام/ط
89/05/02 - 09:22
شماره:8905020144
سخن معلم ضمن احترام و تقدیر از این تصمیم ، امیدوار است که جلسات توجیهی و آموزشی برای دفترداران گرامی فراهم شود و ضمن شرح و توصیف شغل از نظر عدم تداخل در امور معاونت های دیگر همچون آموزشی ، پرورشی و در هنرستان ها ، معاونت فنی ، آن ها نیز بتوانند در چرخه امور نقشی آشکار و تعیین کننده داشته باشند .
( 1 ) لينک خبر: http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2008\\07\\07-08\\12-15-00.htm
منبع خبر: اطلاعات
زمان خبر: سه شنبه 18 تير 1387
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر